کد مطلب:16476 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:12

گنجینه پرسمان » احكام

كتاب فقهي مزارعه و مساقات شامل چه موضوعاتي است؟

كتاب المزارعه و المساقات. مزارعه و مساقات دو نوع شركت است شبيه مضاربه؛ يعني هر دو از نوع شركت كار و سرمايه است، با اين تفاوت كه مضاربه شركت كار و سرمايه براي كسب و تجارت است ولي مزارعه شركت كار و سرمايه براي كشاورزي است؛ به اين معني كه صاحب آب و زمين با فردي ديگر قرارداد كشاورزي منعقد ميكند و توافق ميكنند كه محصول كشاورزي به نسبت معين، ميان آنها تقسيم شود؛ و مساقات شركت كار و سرمايه در امر باغداري است كه صاحب درخت ميوه با يك كارگر, قرار دادي منعقد ميكند كه عهدهدار عمليات باغباني از قبيل آب دادن و ساير كارها كه در به ثمر رساندن ميوه مؤثّر است بشود و به نسبت معين كه با يكديگر توافق خواهند كرد، هر كدام از مالك و كارگر سهمي مي‎برد.
اين نكته لازم است يادآوري شود كه در شركت سرمايه و كار, خواه به صورت مضاربه و خواه به صورت مزارعه يا مساقات, نظر به اينكه سرمايه به مالك تعلق دارد هرگونه خطر و زياني كه متوجه سرمايه شود از مال صاحب سرمايه است؛ و از طرف ديگر، سود سرمايه قطعي نيست؛ يعني ممكن است سود كمي عايد شود و ممكن است هيچ سودي عايد نشود. صاحب سرمايه تنها در صورتي كه سودي عايد شود، چه كم و چه زياد، در همان سود سهيم و شريك خواهد شد. اين است كه سرمايهدار نيز مانند عامل ممكن است سودي نبرد و ممكن است احياناً سرمايهاش تلف شود و از بين برود و به اصطلاح ورشكست شود.
ولي در جهان امروز بانكداران به صورت ربا منظور خود را عملي مي‎سازند و در نتيجه، سود معين را در هر حال مي‎برند، خواه عمليات تجاري يا كشاورزي يا صنعتي كه با آن سرمايه صورت مي‎گيرد سود داشته باشد و خواه نداشته باشد. فرضاً سود نداشته باشد، عامل (مباشر) مجبور است ولو با فروختن خانه خود آن سود را تأمين نمايد. و همچنين در اين نظام هرگز سرمايه دار ورشكست نميشود، زيرا بر اساس نظام ربوي، سرمايه‎دار سرمايه خود را در ذمّة عامل و مباشر به صورت قرض قرار داده است و درهرحال، دين خود را مطالبه مي‎كند هرچند تمام سرمايه از بين رفته باشد.
در اسلام استفاده از سرمايه به صورت ربا، يعني اينكه سرمايه دار پول خود را به صورت قرض به عامل و مباشر بدهد و دين خود را به علاوه مقدار ي سود در هر حال بخواهد اكيداً و شديداً ممنوع است.

---

مجموعه آثار شهيد مطهري ج20ـ آشنايي با علوم اسلامي(فقه)
شهيد مطهري